ବଲାଙ୍ଗିର– ସଂସଦର ସଦ୍ୟ ବଜେଟ୍ ଅଧିବେଶନରେ ମହାନଦୀ ବିବାଦକୁ ନେଇ ସଂସଦର ସଦସ୍ୟ (ରାଜ୍ୟସଭା) ତଥା ସଂସଦୀୟ ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟିର ସଭାପତି ନିରଞ୍ଜନ ବିଶି, ଏକ ଅଣ ତାରକା ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଥିଲେ। ନଦୀ ବିବାଦର ଶୀଘ୍ର ଶୁଣାଣି ତଥା ଶେଷ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ବାହାରେ ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପ୍ରଶାସନିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି କି ନାହିଁ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସାଂସଦ ଶ୍ରୀ ବିଶି ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିଥିଲେ l
ଏହାର ଜବାବରେ ରାଜ୍ୟ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାଜ ଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ ଏକ ଲିଖିତ ଉତ୍ତର ଦେଇଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀ ଚୌଧୁରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅନ୍ତରାଜ୍ୟ ନଦୀ ଜଳ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାକୁ ନେଇ ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସଂସଦ ଅନ୍ତରାଜ୍ୟ ନଦୀ ଜଳ ବିବାଦ (ISRWD) ଅଧିନିୟମ, 1956 ପ୍ରଣୟନ କରିଛି। ଅନ୍ତରାଜ୍ୟ ନଦୀ ଉପରେ ଜଳ ବିବାଦ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସରକାର – ଏବଂ ଯଦି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସ୍ଥିର କରନ୍ତି ଯେ ବୁଝାମଣା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ – ତେବେ ଏହା ବିଚାର ପାଇଁ ୱାଟର ବିବାଦ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଗଠନ କରିବ। ମହାନଦୀ ନଦୀ ଜଳ ବିବାଦ ସମ୍ପର୍କରେ, ଓଡିଶା ସରକାର ଆନ୍ତରାଜ୍ୟ ନଦୀ ଜଳ ବିବାଦ ଅଧିନିୟମ, 1956 ଆଇନ ର ଧାରା 3 ଅନୁଯାୟୀ ଆନ୍ତ – ରାଜ୍ୟ ମହାନଦୀ ଏବଂ ଏହାର ଉପତ୍ୟକା ଓଡ଼ିଶା ଏବଂ ଛତିଶଗଡ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଜଳ ବିବାଦକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ 19 ନଭେମ୍ବର 2016 ରେ ଏକ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ।
ଏଥିସହ ଶ୍ରୀ ରାଜ ଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ ଆଲୋଚନା କମିଟି ଗଠନ କରିଛନ୍ତି। ବୁଝାମଣା ଦ୍ୱାରା ବିବାଦର ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି କମିଟି ମେ 2017 ରେ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଛି। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଓଡିଶା ସରକାର ମାନ୍ୟବର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ମୂଳ ମକଦ୍ଦମା ନମ୍ବର 1/2017 ଦାଖଲ କରିଥିଲେ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର 12 ମାର୍ଚ୍ଚ 2018 ରେ ଗେଜେଟ୍ ନୋଟିଫିକେସନ୍ ଦ୍ୱାରା ମହାନଦୀ ଜଳ ବିବାଦ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଗଠନ କରି ଓଡ଼ିଶା ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଏହି ମାମଲା ବର୍ତ୍ତମାନ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ସମ୍ମୁଖରେ ବିଚରାଧୀନ ଅଟେ। ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲର ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର 21 ଜୁନ୍ 2023 ତାରିଖର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ନମ୍ବର 2734 (ଇ) ମାଧ୍ୟମରେ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲର ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ ପାଇଁ 13 ଏପ୍ରିଲ 2026 କିମ୍ବା ତା’ପୂର୍ବରୁ କିମ୍ବା ଦାଖଲ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟ ଦେଇଛନ୍ତି ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ ଉତ୍ତର ରଖିଛନ୍ତି
