ବାରିପଦା- ଆଦିବାସୀ(ସାନ୍ତାଳ) ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସାମୁହିକ ଅସ୍ଥି ବିସର୍ଜନ ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ନାମରେ ଖ୍ୟାତି ଲାଭ କରିଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପବିତ୍ର ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତିର ପରେ ପରେ ଏହି ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଆସୁଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହା ଜାନୁଆରୀ ୧୭ ଓ ୧୮ ତାରିଖ ଦୁଇ ଦିନ ବାରିପଦା ସହରର ଉପକଣ୍ଠ ବଳଙ୍ଗ, ଜରାଳୀ ଓ ସରାଳି ନଦୀର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳି ବାରୁଣୀ ନିକଟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ପରି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଯାଉଅଛି ଏହି ଯାତ୍ରା । ଜାନୁଆରୀ ୧୭ ତାରିଖରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା ସହିତ ପଡ଼ୋଶୀ କେନ୍ଦୁଝର, ବାଲେଶ୍ୱର ସହିତ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ବିହାର ଆଦି ରାଜ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକରୁ ଲକ୍ଷାଧିକ ଆଦିବାସୀ(ସାନ୍ତାଳ)ମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପରିବାରରେ ମୃତ ଆତ୍ମୀୟ ସ୍ୱଜନମାନଙ୍କର ଅସ୍ଥିକୁ ବିସର୍ଜନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଏହି ତିନି ନଦୀର ସଂଗମ ସ୍ଥଳକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ଦୂର ଦୂରାନ୍ତରୁ ଆସି ପାରି ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପରବର୍ତି ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୮ ତାରିଖରେ ପହଁଚି ଅସ୍ଥି ବିସର୍ଜନ କରିଥାନ୍ତି । ବାରିପଦା ପୌରପରିଷିଦରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏହି ଅସ୍ଥି ବିସର୍ଜନ ପର୍ବକୁ ଶାନ୍ତି ଶୃଙ୍ଖଳାର ସହିତ ସମାପନ କରାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପର୍ବ ଶେଷ ହୋଇଛି । ବାରିପଦା ପୌରପରିଷଦର ନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ସମରେଶ ମହାନ୍ତି, ପୌରପାଳ ବବିତା ଦାସ ଓ ଉପନଗରପାଳ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ଷ ତତ୍ୱାବଧାନରେ ଅସ୍ତି ବିସର୍ଜନ ସ୍ଥଳିକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ, ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଅସ୍ଥାୟୀ ଫାଣ୍ଡି, ଜରୁରୀକାଳୀନ ଚିକିତ୍ସା ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଅସ୍ଥାୟୀ ଦମକଳ କେନ୍ଦ୍ର ନିର୍ମାଣ ସହିତ ନଦୀ ଉପରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଯାତାୟତ ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଅସ୍ଥାୟୀ ପୋଲର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇ ସାରିଛି ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ଏହି ବାରୁଣି ନିକଟ ନଦୀ ପଠାରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଭକ୍ତଙ୍କ ସମାଗମ ହେଉଥିବା ବେଳେ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ଏଥି ପ୍ରତି ଅଣଦେଖା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଆସୁଛି । ଏହି ନଦୀପଠାକୁ ଯାତାୟତ ନିମନ୍ତେ ରହିଥିବା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକୁ ପିଲିଗ୍ରିମ ରୋଡ଼ ଭାବରେ ନାମିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ନଦୀପଠା ଓ ରାସ୍ତାର ଉଭୟପାଶ୍ୱର୍କୁ ଜବରଦଖଲକାରୀମାନେ ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ନିଜ କବ୍ଚାକୁ ନେଇ ଚାଲିଥିବାରୁ ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଏହା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟାର କାରଣ ପାଲଟି ଯାଇଥାଏ । ପୁଣି କିଛି ଚୋରା ନିଶା ବ୍ୟବସାୟୀ ନକଲି ମଦ ବିକ୍ରି କରୁଥିବାର ମଧ୍ୟ ନଜରକୁ ଆସିଥାଏ । ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଠିକ୍ ତଦାରଖ ହୋଇ ପାରୁ ନ ଥିବାରୁ ନଦୀ କୂଳ ବାଲିରେ ଗର୍ତ କରି ସେଥିରୁ ସଂଗୃହୀତ ପାଣିକୁ ପାନୀୟ ଜଳ ଭାବେ ଜନସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଜନସମାଗମ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଜିଲ୍ଲାପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ଏହାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉ ନଥିବା ବିଷୟକୁ ନେଇ ଜନସାଧାରଣରେ ଉଦବେଗ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ବାରିପଦା ସହରରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଆଦିବାସୀ(ସାନ୍ତାଳ)ମାନଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଭଞ୍ଜ ପାରଗାନା ମୋହଲ ନାମକ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇ ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଶାନ୍ତିଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରିବାର କାର୍ଯ୍ୟ ହାତକୁ ନେଇ ଆସିଛି । ରାଜ୍ୟରେ ବିଜଦ ସରକାର ଆଦିବାସୀ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ହିତ ସାଧନ ନିମନ୍ତେ ବିଭିନ୍ନ ଜନକଲ୍ୟାଣକାରୀ ପଦେକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଆସୁଥିବା ବେଳେ ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ସାନ୍ତାଳ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଦାମୋଦର ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥାୟୀ ଦାମୋଦର ଘାଟ ନିର୍ମାଣ, ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଜବରଦଖଲକାରୀମାନଙ୍କ କବ୍ଚାରେ ରହିଥିବା ସରକାରୀ ଜମିକୁ ନିଜ ଦଖଲକୁ ଆଣିବା ଆଦି ଦିଗ ଉପରେ କର୍ଣ୍ଣପାତ କରୁ ନ ଥିବାରୁ ପ୍ରଶାସନକୁ ବିଭିନ୍ନ ମହଲରୁ ସମାଲୋଚନାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ୁଛି ।
