ବଲାଙ୍ଗିର,ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ପରିବେଶ ତଥା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବିକା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଯେଉଁମାନେ ରୋଜଗାର ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି। ଏହି ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡରେ ଜୈବ- ବିବିଧତା ନଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ, ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ, ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ, ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ମାନବଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ। ଫଳସ୍ଵରୂପ, ବିପଦ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ ପଦକ୍ଷେପ ବିଷୟରେ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନି ସଚେତନତା ଅଭିଯାନର ଆବଶ୍ୟକତା ବଢୁଛି। ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଏକ ଅଭିନବ ଉପାୟ ହେଉଛି ବାଲୁକା କଳା ମଡେଲଗୁଡିକର ବ୍ୟବହାର, ଯେପରିକି ବଲାଙ୍ଗିର ସହରରେ ଜଣାଶୁଣା ବାଲୁକା କଳାକାର ଶ୍ରୀ ଓମ୍ ପ୍ରକାଶ ସାହୁଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡର ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଏବଂ ମଣିଷ ଉପରେ ପ୍ରଭାବକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନି ସଚେତନତାକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ବଲାଙ୍ଗିର ବନ ବିଭାଗ ଜଙ୍ଗଲ ବ୍ଲକ ପରିସରରେ ସ୍ଵୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ସହିତ ସହଭାଗୀ ହୋଇଛି। ଏହି ଏସଏଚଜି ଗୁଡିକ ଜଙ୍ଗଲ ସୀମାନ୍ତ ଗ୍ରାମଗୁଡିକରେ ଅଗ୍ନି ସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଜଡିତ। ଏହା ସହିତ ବଲାଙ୍ଗିର ବନ ବିଭାଗର ଜିଏସ ସେଲ୍ ଏସଏନପିପି, ଏମ୍ ଓ ଡି ଆଇ ଏସ ଏବଂ ଏନଏଏ, ପରି ଉପଗ୍ରହରୁ ସିଧାସଳଖ ନାସା ସର୍ଭରରୁ ଅଗ୍ନି ତଥ୍ୟ ପାଇବାରେ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପଏଣ୍ଟ ଫିଲ୍ଟର କରିବା ପରେ ଫିଲ୍ଡ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହ ଅଂଶୀଦାର କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛି | ଏହି ତଥ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡକୁ ଶୀଘ୍ର ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ଲିଭାଇବାରେ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ଵାରା ସେଗୁଡିକ ବିସ୍ତାର ହୋଇ ଅଧିକ କ୍ଷତି ଘଟାଇଥାଏ।
ବନ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡର ପୂର୍ବ ୧୨ ବର୍ଷର ରେକର୍ଡ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା ପରେ ଏବଂ “ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନି ଦୁର୍ବଳତା” ମ୍ୟାପିଂ ଅନୁଯାୟୀ ବିଭିନ୍ନ ରଣନୀତିକ ସ୍ଥାନରେ ବିସ୍ତୃତ ଜିଏସ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଅଗ୍ନି ଲାଇନଗୁଡ଼ିକ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନି ନିରାକରଣ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପଦକ୍ଷେପ ଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ଵକୁ ଆଲୋକିତ କରେ। ବାଲୁକା କଳା ମଡେଲଗୁଡିକ ବ୍ୟବହାର କରି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ବାର୍ତ୍ତା ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଏସଏଚଜି ମାନଙ୍କୁ ଜଡିତ କରିବା ସହିତ ଜିଏସ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଶୀଘ୍ର ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଁ ବଲାଙ୍ଗିର ବନ ବିଭାଗ ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ବହୁମୁଖୀ ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରୁଛି। ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ସହିତ ଜଡିତ ବିପଦକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲ ଯୋଗାଉଥିବା ମୂଲ୍ୟବାନ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏହିପରି ସହଯୋଗୀ ପ୍ରୟାସ ଜରୁରୀ ଅଟେ।
