ବଲାଙ୍ଗିର, ଜୈବ ବିବିଧତାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଇକୋ-ଟୁରିଜିମର ବିକାଶ ହେଉଛି ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ବିଭାଗ ଯାହା ଏକକାଳୀନ ବଲାଙ୍ଗୀର ବନ ବିଭାଗ ଦ୍ଵାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି। ପ୍ରକୃତିର ଅନୁଗ୍ରହର ପରିସର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା, ମହାପୁରୁଷ ତଥା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗନ୍ଧମାର୍ଦନ ପାହାଡ଼ ମାଳା ହିଲ୍ ରେଞ୍ଜ ଏବଂ ଏହାର ଦୃଶ୍ୟକୁ ଏକ “ଜୈବ-ବିବିଧତା ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳ” ଭାବରେ ବିକାଶ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ସର୍ଭେ, ଡିମାର୍କେସନ୍ ଏବଂ ଆସୋସିଏସନ୍ ପରି ସମସ୍ତ ପ୍ରାଥମିକ କାର୍ଯ୍ୟ ସହିତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶାର ବାୟୋ-ଡାଇଭର୍ସିଟି ବୋର୍ଡ ସହିତ। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ, ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସହମତି ଭବନ, ସ୍ଥାନୀୟ ବନ ସୁରକ୍ଷା ସମିତିର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଚରଣବିଧି ଚିକିତ୍ସା ଯେପରିକି ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଡିଆର କ୍ଷମତା ଭବନ, ଔଷଧୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ, ଅଂଶ, ମୂଳ, ଗୁଳି, ହଳଦୀ, ଶାଳ ଇତ୍ୟାଦି ସହିତ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଶୋଷଣ ସହିତ ସଚେତନତା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଇକୋ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବିକାଶ ଉପଲବ୍ଧ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଅମଳ କରାଯାଉଛି ଏବଂ ବଲାଙ୍ଗୀର ଭୀମଡୁଙ୍ଗୁରି କାର୍ଯ୍ୟ ସାଫଲ୍ୟ ପରେ ଲୋଇସିଂହା ବ୍ଲକର ଗାଇଖାଇ ପ୍ରକଳ୍ପ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାବରେ ନିଆଯାଉଛି। ସ୍ଥାନୀୟ ସେମି-ଅର୍ବାନ ଏବଂ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କୁ ମନୋରଞ୍ଜନର ଆନନ୍ଦ ସହିତ ପ୍ରକୃତିର ବନ୍ଧୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଙ୍ଗଲ ସ୍ନାନ ଯୋଗାଇବାର ଏକ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ଯ ସହିତ, ଗାଇଖାଇ ପ୍ରକଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର ଅନ୍ୟ ପରିଦର୍ଶକ ସୁବିଧା ସହିତ ବୋଟିଂ ସୁବିଧା ସହିତ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲାରେ ଗନ୍ଧମାର୍ଦନ ରେଞ୍ଜ ର ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ହରିଶଙ୍କର, ଦେଓଗାଁ ବ୍ଲକ ର ଭିମ ଡୁଙ୍ଗୁରି ଓ ବଲାଙ୍ଗିର ସହର ଠାରୁ ୩୨ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିବା ଗାଏଖାଇ ପ୍ରକଳ୍ପର ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ପାହାଡ଼ ଭରା ଜଳସେଚନ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଞ୍ଚଳରେ ବଣ ଭୋଜିର ସ୍ଥାନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ନୌକାଚାଳନା ସହିତ ଅନ୍ୟ ସୁବିଧା ହୋଇପାରିଲେ ବର୍ଷର ଏହି ସମୟରେ ବିଦେଶାଗତ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ବିଚରଣ ଦୃଶ୍ୟ ଉପଭୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଆହୁରି ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବ। ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରକଳ୍ପ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି ଯାହାର ଅମଳ ଶୀଘ୍ର ହେବ ବୋଲି ଆଶାବ୍ୟକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୁର ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲାର ବନ ସମ୍ପଦକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହାର ଉନ୍ନତିକରଣ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହିତ ଆଜିର ସହରୀକରଣ ଯୁଗରେ ବନ ସମ୍ପଦର ବିକାଶ ମଣିଷର ବ୍ୟସ୍ତତା ଭିତରୁ ସମୟ ବାହାର କରି ମନୋରଞ୍ଜନର ଖୋରାକ ଯୋଗାଇବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ।
